Literatuur
icoon instrumenten

De effectiviteit van gezinsprogramma's voor taalontwikkeling

Op welke aspecten van leesvaardigheid hebben gezinsprogramma’s voor leesontwikkeling de meeste invloed? Uit deze analyse blijkt dat zowel de begrips- als alfabetiseringsvaardigheden toenamen, maar dat de een niet significant meer toenam dan de ander.

Inhoud

Een belangrijke manier om vertraging in de geletterheidsontwikkeling van kinderen te voorkomen, is om ervaringen op het gebied van geletterdheid buiten school uit te breiden door zgn. geletterdheidsprogramma’s. Een specifiek soort programma zijn de programma’s die stimulerende ouder-kind activiteiten bevatten die thuis uitgevoerd moeten worden, en die ook ouders trainen om de inhoud van deze activiteiten goed over te brengen. Het is echter nog niet bekend of deze programma’s effectief zijn en bij welke aspecten van leesvaardigheid de programma’s het meeste helpen.

Begrips- en alfabetiseringsvaardigheden

Leesvaardigheidstraining kan een effect hebben op de begripsvaardigheden en op de alfabetiseringsvaardigheden van een leerlingen. Onder begripsvaardigheden vallen zaken als woordenschat, leesbegrip en het vertellen en schrijven van verhalen. Onder alfabetiseringsvaardigheden vallen zaken als letteridentificatie, fonologisch bewustzijn, herkenning van medeklinkers, kennis van het alfabet, leessnelheid, leesnauwkeurigheid en spelling. Ook is nog niet bekend of de leeftijd en de SES van leerlingen invloed hebben.

Toename van algemene geletterdheid, geen invloed leeftijd en SES

Om deze vragen te beantwoorden, hebben de auteurs 30 studies geanalyseerd die elk een geletterheidsprogramma onderzochten. De resultaten lieten zien dat de algemene geletterdheid van de deelnemende kinderen significant toenam, alhoewel het effect bescheiden was. Wat betreft de verschillende aspecten van leesvaardigheid bleek dat de toename op begripsvaardigheden een iets groter effect had dan de toename op de alfabetseringsvaardigheden, alhoewel dit verschil niet significant was. Daarnaast waren er geen statistisch significante effecten te zien voor de leeftijd van de kinderen en hun SES. Een probleem bij het onderzoek was wel dat er weinig zicht was op hoe de programma’s daadwerkelijk thuis werden uitgevoerd. Dit kan met name de resultaten op de begripsvaardigheden en de leesvaardigheden beïnvloed hebben.

Aanbevelingen

1. Hoewel de effecten van geletterdheidsprogramma's voor gezinnen zoals opgenomen in deze studie niet groot zijn, is het algemene effect op de geletterdheid toch significant, en daarbij maakt de leeftijd en de SES van kinderen niet uit. Daarbij komt ook nog eens dat veel ouders die meededen, laagopgeleid waren en niet per se de benodigde didactische kwaliteiten hadden. M.a.w.: geletterdheidprogramma’s kunnen voor veel kinderen bijdragen aan het verhogen van geletterdheid.

2.Let er bij de aanschaf van een specifiek programma wel op wat er van de ouders zelf verwacht wordt. Ouders zijn een belangrijke factor van succes van een geletterdheidsprogramma en dus is het ook goed om te kijken in hoeverre zo’n programma aansluit bij wat de ouders al doen.

Ga naar artikel