Ouderbetrokkenheid: wat vinden ouders, scholen en gemeenten?
J. de Maa & Y. Timman 2013 | Empirische studie
Wat zijn de wensen van ouders, scholen en gemeenten als het gaat om programma's voor ouderbetrokkenheid? Dit onderzoek laat onder meer zien dat het tegelijkertijd versterken van het educatieve thuismilieu en de taalontwikkeling van ouders een goede manier is om educatief partnerschap vorm te geven.
Inhoud
Educatieve partners
Ouders, schoolbesturen en gemeenten zijn het eens over wat ouders moeten kunnen en weten om hun rol als partner van de school te kunnen vervullen. De scholen/schoolbesturen zien graag dat ouders Nederlands spreken, lezen en schrijven en weten wat kinderen leren op school. Ook de ouders geven aan meer te willen weten over wat de kinderen doen en leren op school. Men heeft behoefte aan inhoudelijk kennis over de schoolvakken, het Nederlandse onderwijssysteem, de gang van zaken op school en educatieve middelen als boeken en spelletjes. Bij de anderstaligen is er behoefte aan meer vaardigheid in het voeren van gesprekken en het begrijpen van mondelinge en schriftelijke informatie.
Verschillen tussen ouders
Er zijn twee groepen ouders met verschillende behoeften te onderscheiden. De groep ouders die het Nederlands niet of op een heel laag niveau spreekt, wil eerst en vooral Nederlands leren spreken. Ze voelen zich nu niet capabel om hun kind goed te begeleiden en om het contact met school goed vorm en inhoud te geven. De Nederlandstalige ouders en de anderstalige ouders die redelijk tot goed Nederlands spreken willen vooral meer informatie over school, huiswerk en over hoe zij hun kind kunnen helpen. Daarbij willen ze praktische voorbeelden.
Meertaligheid
Veel anderstalige ouders zouden meer willen weten over hoe ze hun kind in de eigen taal kunnen helpen. Ook beleidsambtenaren zien ruimte voor meertaligheid. Echter, ruim de helft van de scholen vindt dat anderstalige ouders niet alleen in school Nederlands moeten spreken, maar ook thuis hun kinderen in het Nederlands moeten begeleiden met schoolwerk.
Taalontwikkeling van ouders verbinden met educatief thuismilieu
Vrijwel alle anderstalige ouders willen Nederlands voor zichzelf leren en om de ontwikkeling van hun kind te steunen. Ze willen de taal leren zodat ze goed met de leerkracht kunnen communiceren en mee kunnen doen op school. Scholen/schoolbesturen en gemeentes vinden het weliswaar belangrijk dat ouders goed Nederlands spreken, maar de focus van het beleid ligt de laatste tijd bij het versterken van het educatief thuismilieu. Een aantal gemeenten en scholen/schoolbesturen legt in hun aanbod een verbinding tussen de taalontwikkeling van de ouders en het educatief thuismilieu. Andere gemeenten en scholen/schoolbesturen doen dit niet, terwijl zij tegelijkertijd wel constateren dat de beperkte taalvaardigheid (in het Nederlands) een goed educatief thuismilieu in de weg staat.
Aanbevelingen
Verbind het versterken van het educatief thuismilieu aan de taalontwikkeling van ouders
In veel gemeentes ligt de nadruk op het versterken van het educatief thuismilieu. Anderstalige ouders willen echter ook hun eigen taalontwikkeling en de interactie op school in het programma. Er is winst te behalen door een expliciete verbinding te leggen tussen het versterken van het educatief thuismilieu en de taalontwikkeling van de ouders. Een functionele benadering waarbij de taalontwikkeling van de ouders gekoppeld is aan het versterken van het educatief thuismilieu lijkt het beste aan te sluiten bij de behoeften van de ouders.
Investeer in ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid
Het is zinvol dat scholen blijven investeren in ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid op school. Ouders staan er voor open om op school te participeren op een manier die past bij hun mogelijkheden en capaciteiten. Een deel van de ouders is ook geïnteresseerd in formele participatie en hoopt zich in die richting te kunnen ontwikkelen. Dit kan leiden tot meer kennis en vaardigheden bij de ouders, betere communicatie tussen school en ouders en dit kan vervolgens een gunstige invloed hebben op het educatieve thuismilieu.
Communiceer open en positief
Voor communicatie zijn beide kanten nodig. Enerzijds kunnen scholen rekening houden met het taalniveau van ouders en ouders uit andere culturen met een open en positieve houding tegemoet treden. Anderzijds is het nodig dat ook ouders een open en positieve houding ten opzichte van de school hebben en moeite doen om in het Nederlands met leerkrachten te kunnen communiceren.
Geef aandacht voor meertaligheid
Bij deskundigheidsbevordering van scholen verdient het aanbeveling het thema van de meertaligheid op te nemen.
Geef voorbeelden van de aanpak voor huiswerk
Helpen met huiswerk is een breed gedeelde behoefte van ouders. Zij vragen om voorbeelden en handvatten om hun kind met huiswerk te helpen. Het verdient aanbeveling ouders die voorbeelden te geven en te coachen in de aanpak van huiswerk. Ouders moeten daarbij kinderen wel ruimte/autonomie blijven geven en de druk tot presteren moet niet te hoog worden.
