Literatuur
icoon instrumenten

De invloed van vaders op het taal- en leesniveau van hun kinderen

Wat is de invloed van vaders op het lees- en taalniveau van hun kinderen? Deze literatuurreview laat zien dat vaders op een directe manier invloed hebben, door bijvoorbeeld woordkeuzes en leesactiviteiten. Ook indirecte factoren, zoals opleidingsniveau en inkomen, zijn gecorreleerd met de geletterdheid van kinderen.

Inhoud

In de laatste jaren komt de specifieke rol van de betrokkenheid van vaders op de taal- en geletterdheidsontwikkeling van hun kinderen, steeds meer in beeld. Deze literatuurreview onderzoekt 19 studies die vaderbetrokkenheid onderzoekt en daarbij ook kijkt naar de invloed van verschillende factoren op het taal- en leesniveau van kinderen. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt in factoren die vadereigen zijn, en demografische factoren die indirect een rol spelen, zoals opleidingsniveau, hoogte van het inkomen, etniciteit en burgerlijke staat.

Directe factoren, uniek voor vaders

Een aantal studies die in deze review zijn opgenomen, vinden een aantal verschillen tussen vaders en moeders als het gaat om het soort woorden dat ze gebruiken. Vaders zouden meer gevarieerde taal gebruiken die helpt om het vocabulaire uit te breiden, terwijl moeders meer bekende woorden gebruiken. Naast taaluitingen heeft het gedrag van vaders invloed op het taal- en leesniveau van kinderen. Een onderzoek vond bijvoorbeeld dat wanneer vaders op een meer diverse manier communiceerden, dat de gemiddelde lengte van de uitingen van de moeder richting kinderen ook omhoog ging. De auteurs van de review merken echter op dat het lastig is om de echte invloed van ‘unieke’ vadereigen factoren te meten, omdat er niet is gecorrigeerd voor de hoeveel tijd die ouders aan interactie met hun kinderen besteden.

Indirecte, demografische factoren

Er is een sterk verband gevonden tussen het opleidingsniveau van vaders en het lees- en taalniveau van hun kinderen, zelfs wanneer gecontroleerd werd voor factoren als het opleidingsniveau van de moeder of de taalinput die kinderen kregen. Meer specifiek werd gevonden dat het opleidingsniveau van vaders de hoeveelheid en soort woorden voorspelde die vaders tegen hun kinderen zeiden. Daarnaast is het inkomen (en dus de SES) van vaders van invloed op de taal- en leesactiviteiten van hun kinderen, ook al is er niet een directe reden aan te wijzen waardoor die invloed optreedt. In elk geval speelt een rol dat vaders met een lagere SES minder samen-lezen-activiteiten met hun kinderen ondernemen, zoals samen voorlezen of naar de bibliotheek gaan. Etniciteit en burgerlijke status, tot slot, bleken geen significante invloed te hebben op het lees- en taalniveau.

Aanbevelingen

1. Natuurlijk zijn de unieke factoren die hierboven beschreven zijn generalistisch: er worden tendensen beschreven op basis van een aantal onderzoeken. Dat houdt dus niet in dat een individuele vader op dezelfde manier bijdraagt aan de geletterdheid van zijn kind zoals in dit artikel beschreven is. Een vader kan prima precies het tegenoverstelde taalgebruik bezigen dat hier beschreven wordt. Daarom is het verstandig om onderzoeksresultaten niet direct te vertalen op individuele ouders, maar om eerst te kijken wie van de ouders meer gevarieerde taal gebruikt. Op die manier krijg je als leraar inzicht in de invloed van beide ouders op hun kinderen.

2. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de indirecte factoren: in de review worden tendensen beschreven die nooit één-op-één vertaalbaar zijn naar de praktijk. Niettemin zijn de resultaten ook hier te gebruiken als leidraad. Komt een vader inderdaad uit een laag SES? Kijk dan bijvoorbeeld naar het aantal samen-lezen-activiteiten die vader en kinderen ondernemen.

Ga naar artikel