Het vertrouwen winnen van ouders
José Duursma, directeur van kinderopvang Gans Anderz in Coevorden, is duidelijk over hoe zij de relatie met ouders ziet:
“Als je de ouders niet voor je gewonnen hebt, dan heb je het kind ook niet voor je gewonnen. Ouders moeten op hun gemak gesteld worden en zich veilig voelen. Pas als je dat hebt bereikt, kun je ouders ook echt ondersteunen.”
Het is bij Gans Anderz belangrijk om dit vertrouwen te winnen. Veel ouders zijn anderstalig en ongeveer 40% van de ouders komen uit de nabij gelegen kampen en met name deze laatstgenoemde groep heeft vaak verschillende ideeën over opvoeding en taalontwikkeling dan de kinderopvang. Daarom kan het lastig zijn om een goede band met ouders op te bouwen. Zo is het helemaal niet vanzelfsprekend dat kinderen gaan studeren nadat ze niet meer leerplichtig zijn: het is veel belangrijker dat je gaat werken en in je levensonderhoud kan voorzien. Voor meisjes geldt daarbij dat hun levensloop vaak al vroeg vastligt: ze worden op relatief jonge leeftijd moeder en worden niet geacht om verder te studeren.
Het opbouwen van een band met deze ouders is een kwestie van een lange adem. José vertelt hoe zij al op jonge leeftijd in aanraking kwam met deze ouders: “Toen ik 20 was liep ik al stage in een woonwagenkamp in Zwolle. Niemand wou dat, maar het leek mij wel interessant. Ik kwam in een heel andere wereld terecht. Ik was een middenstandskind, en ik kende die wereld helemaal niet. De antwoorden die je krijgt, de openheid die er is, ik vond het geweldig. Maar: je moet wel ‘jezelf’ zijn. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar zo werkt het wel: geen poes pas of de juf willen spelen.” Door haar achtergrond heeft José nu een goede band met de bewoners van het kamp opgebouwd. Mede hierom vindt ze het belangrijk dat haar medewerkers ‘de taal spreken’ van de ouders van het kamp. Maar niet alleen het spreken van die taal, maar ook directe ondersteuning en hulp bieden is belangrijk. Zo zijn er bij Gans Anderz relatief veel tienermoeders en voor hen is er tijd en aandacht in de huiskamer: een plek waar ze samen kunnen komen, huiswerk kunnen maken en een luisterend oor vinden.
Ontwikkelen van taalvaardigheid
Gans Anderz heeft te maken met een groep ouders die ondersteuning nodig heeft op het gebied van lezen en schrijven, zowel de anderstalige ouders als de ouders uit de kampen. De medewerkers zien dat bijvoorbeeld bij een activiteit die zij organiseren om de taalvaardigheid thuis te stimuleren: de beer die uit logeren gaat bij het kind en de ouders. De bedoeling is dat ouders en kinderen samen hierover praten en dat ze opschrijven wat de beer allemaal gedaan heeft. Niet alle ouders schrijven iets op: dat is dan omdat ze er naar eigen zeggen geen tijd voor hebben, of het vergeten zijn. Soms worden ouders direct geconfronteerd met het feit dat zij moeite hebben met schrijven. José herinnert zich het volgende moment nog goed: “We organiseerden een voorleesmoment in de bibliotheek en ouders moesten hun naam opschrijven. Eén ouder reageerde daarop een beetje geïrriteerd en liep weg. Later kwam ze terug met iemand die de naam wel op kon schrijven. Op zulke moment gaan er wel alarmbellen rinkelen!”
Gans Anderz wil graag meer voor deze ouders én hun kinderen doen, “want ieder kind verdient dezelfde kansen”, aldus José. Maar hoe pak je dat aan? Het idee kwam toen een van de bibliotheekmedewerkers met een groepje ouders koffie dronk in hetzelfde gebouw waar ook de voedselbank was. Daar zag de medewerker dat kinderen op de grond speelden, zonder speelgoed. Dat was het moment waarop ze dacht: waarom kunnen wij geen markt organiseren voor spulletjes die we over hebben? Dat was een schot in de roos, want hier wilden veel ouders aan meedoen. Het interessante was dat er hier een aanknopingspunt naar boven kwam drijven om iets met lezen en schrijven te doen: voor de goede doelen markt moest een flyer gemaakt worden, een uitnodiging geschreven worden, etc. “Op die manier wilden we verder gaan nadenken,” vertelt José. “Kunnen we nog meer activiteiten bedenken waar ouders én kinderen samen aan mee kunnen doen en met die activiteit aan hun taalontwikkeling werken?” Gans Anderz werkt daarom nu samen in een project met de Bibliotheek Coevorden en het ITTA, waarbij het uitgangspunt de ideeën en interesses van ouders zijn.
Naast de opvang: de oudercommissie en andere partijen
Gans Anderz komt op verschillende manieren in aanraking met andere partijen. Ten eerst is de opvang op een bijzondere locatie gevestigd: in één groot gebouw met onder andere de voedselbank, Vluchtelingenwerk, een taalschool, de kledingbank, Humanitas en Maatschappelijk Werk Coevorden. Het is niet per se zo dat Gans Anderz intensief samenwerkt met deze partijen, maar het effect is ‘een dorp in een stad’: je ziet ouders niet alleen tijdens de haal- en brengmomenten, maar je komt ze ook tegen bij een van de andere organisaties, knoopt eens een praatje aan, leert ze nog beter kennen. Op die manier is ook het idee van speelgoedmarkt (zie hierhoven) ontstaan.
Samenwerken doet José ook met haar team als geheel en met de oudercommissie. Gans Anderz is het pedagogische beleidsplanaan het aanpassen. Ze streven naar een plan dat meer gericht is op het volgen van het kind dan op het klaarstomen van kinderen voor de basisschool. José doet dit samen met al haar pedagogisch medewerkers: “Ik wil graag dat iedereen hier bewust over meedenkt, zodat het plan ook volledig gedragen wordt door het team.” Het is natuurlijk ook zo dat de oudercommissie hier mee moet instemmen. Momenteel probeert José om een ouder van het kamp in deze commissie plaats te laten nemen, maar de vraag is op dat lukt: het is niet vanzelfsprekend dat een jonge moeder uit het kamp een dergelijke actieve rol op zich neemt.
